सिन्धुपाल्चोक, वैशाख ७ गते । स्थानीय तहको निर्वाचन घरदैलोमै आइपुग्दा सत्ता साझेदार दल र अन्य पार्टीमा चुनावी सरगर्मीसँगै महिला नेतृ ओझेलमा परिसकेका छन् । जिल्लाको तीन नगर र नौ गाउँपालिकाभर केही महिला नेत्रीले आफ्नो उम्मेदवारी दिएका छन् । जिल्ला निर्वाचन कार्यालयका विदुर रायमाझीका अनुसार अहिलेसम्म स्थानीय तहको मेयरदेखि अन्य पदमा उम्मेदवारी दिनेमा सगरमाथा आरोही, होटेल व्यवासायीदेखि केही उद्यमी, कृषक महिलासम्म छन् ।
नारी दिवसकै दिन आफ्नै गाउँमा गापाको अध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी घोषणा गरेकी पाँचपोखरी थाङपाल गापा वडा ७ ,भोटेनाम्लाङकी ४३ वर्षीया सगरमाथा आरोही माया गुरुङ मुख्य एजेण्डा बोकेर मतदाताको घरदैलोमा पुग्न थाल्नुभएको छ । सन् २००८ मा सात महिलाको टोलीमा रहेर सगरमाथा आरोहण गरेकी उहाँसहितको टोलीले सात वटै महादेशका हिमाल चढेर विश्व कीर्तिमान बनाएका थियो ।
–सगरमाथा आरोही माया गुरुङ
स्वतन्त्र हैसियतमा उम्मेदवारी दिनुभएकी सन् २००८ अक्टुबरमा एक्सपोलर हिमालयन ट्राभल एण्ड एडभेन्चरको आयोजनामा सर्वोच्च सगरमाथाबाट ‘स्काईडाइभ’ गर्ने एसियाको पहिलो महिला पनि हुनुहुन्छ । ‘आफ्नो गाउँ बनाउन अब हामी महिलाले नै हिम्मत गर्नैपर्छ, त्यही सम्झिएर गापाको अध्यक्ष पदमा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिए, जनतामुखी एजेण्डा बोकेर घरदैलोमा पुगेर समृद्ध योजना लिएर भेट्दैछु,’ गुरुङले जानकारी दिनुभयो ।
जुगल हिमशृङ्खलाको ११ वटामध्येको एक चुचुरो ६ हजार एकसय ५१ मिटरको उचाइमा रहेको ग्ल्याजेन पिक (फुर्पा ज्यो ज्यो पिक) पहिलो पटक आरोहण र बाटो खोल्दै गुरुङ मुलुककै हिमालको बाटो खुलाउने पहिलो महिला बन्नुभएको थियो । प्रदेश र स्थानीय सरकारको सहयोगमा ०७५ चैत्र २९ मा गुरुङको नेतृत्वमा ७ जनाले भर्जिन जुगल हिमालमा पहिलो पटक मानव पाइला टेक्दै त्यतिखेर पहिलो पटक झण्डा फहराएका थिए ।
–कल्याणी घिस्रिङ
बाह्रबिसे नगरपालिका वडा ९ की कल्याणी घिस्रिङले पहिलो पटक नगरको मेयर पदमा एमालेतर्फबाट उम्मेदवारी दाबी गर्नुभएको छ । पहिले नगर प्रमुखमा एमालेमै सात जनाको दाबी थियो, धेरै बहस, छलफल र सहमतिको आधारमा नाम छाटेर चार जनाको सिफारिस भयो । जसमध्ये नगर कमिटीको बैठक निर्णयले उनीसहित चार जना सिफारिस ग¥यो । पेशाले घिस्रिङ गार्मेन उद्यमी हुनुहुन्छ । बाह्रबिसे नगरकै बजारक्षेत्रमा ‘भैरवकुण्ड गार्मेन्ट उद्योग’ सञ्चालन गरेर धेरैलाई रोजगारी र निःशुल्क सीपमूलक तालिम दिइरहनुभएको छ । सामान्य लेखपढ गरेर महिला, युवायुवतीदेखि वृद्धालाई समेत निःशुल्क सिलाइ, बुनाइ र कटाइ तालिम दिएर सक्षम बनाउनुभएकी उहाँले बाह्रबिसे नगर मेयर पदमा उम्मेदवारमा सिफारिस हुनुभएको छ । ‘हामी पनि पुरुषसरह उठ्नुपर्छ जस्तो लाग्यो, त्यही भएर उम्मेद्वारी दिएँ,’ उहाँले बताउनुभयो ।
– जानुका पराजुली
त्यस्तै, माओवादी केन्द्रबाट चौतारा साँगाचोकगढी नगरको मेयर पदमा हाल उपमेयर रहेकी जानुका पराजुलीले उम्मेदवारी दाबी गर्नुभएको छ । जनयुद्धमा पूर्व लडाकु पराजुलीले पाँच जना पुरुषबीच नगर कमिटीबाट मेयर पदको उम्मेदवारीको लागि सिफारिस हुनुभएको छ । ‘हामी महिलाले पनि पुरुषसरह योगदान दिएका हौँ, किन पछि पर्ने भनेर दाबी गरेको हुँ, माथिबाट आउने निर्क्याेल स्वीकार्य हुनेछ,’ उहाँले बताउनुभयो ।
एमालेबाट निर्वाचित बलेफी गाउँपालिकाका अध्यक्ष केदार क्षेत्री काँग्रेस प्रवेश गरेयता कार्यवाहक अध्यक्ष सम्हालिरहेकी उपाध्यक्ष कमला कायस्थले बलेफी गापा अध्यक्षमा उम्मेदवारी दाबी गर्नुभएको छ ।
–कमला कायस्थ
दर्जनाैं पुरुष उम्मेदवारीबीच पनि केही छलफल र बहसपछि नेकपा (एमाले)ले कायस्थलाई अध्यक्ष पदकै लागि एक्लो रुपमा उभ्याएको छ । होटेल व्यवसायबाट समाजसेवा र राजनीतिमा प्रवेश गरेकी कायस्थलाई बलेफी गापाका स्थानीयले विश्वासिलो महिला नेतृको रुपमा चिन्दै आएका छन् । ‘अध्यक्ष पदमा महिला जानुपर्छ , जनताको सेवामा समर्पित हुनुपर्छ भन्ने लागेर उम्मेदवारी दाबी गरेँ र आकाङ्क्षी बने,’ उहाँ बताउनुहुन्छ ।
काँग्रेस र माओवादी केन्द्रका केन्द्रीय सदस्य स्तरका नेता, जिल्ला सभापति सत्ता गठबन्धनको बैठक र छलफलमै व्यस्त छन् । उम्मेदवारी चुनिरहँदा नेकपा (एमाले) मा पहिले उपाध्यक्ष जितेका अधिकांश स्थानीय तहका महिला नेत्री आहिले अध्यक्ष र प्रमुख पदमा उम्मेदवारी दाबी गरिरहेको एमाले जिल्ला अध्यक्ष कमल नेपालले बताउनुभयो ।
उहाँकानुसार क्रमशः लिसंखुपाखर गापामा हेमगङ्गा मोक्तान, त्रिपुरासुन्दरी गापामा दुर्गादेवी नेपाल, जुगल गापामा सिर्जना तामाङ, बलेफी गापामा कमला कायस्थ प्रमुख पदको आकाङ्क्षी रहनुभएको छ । उहाँहरु सबै बहालवाला उपाध्यक्ष हुनुहुन्छ । यीबाहेक पाँचपोखरी थाङपाल गापामा पूर्व सांसद डोल्मा तामाङ, चौतारा साँगाचोकगढी नगरमा जिल्ला समन्वय समितिका उपप्रमुख बालकुमारी सापकोटासहित मेलम्ची नगरमा दुई जना महिला मेयर पदको आकाङ्क्षी छन् ।उपमेयरमै दोहोरिएका महिला नेत्री
बाह्रबिसे नगरकै उपप्रमुखमा हाल उपमेयर रहेकी सुशीला पाख्रिनले उपमयेरमा दाबी गर्नुभएको छ । सामान्य कृषक विपन्न परिवार वर्गबाट अनेक सङ्घर्ष गर्दै सामाजिक सेवा क्षेत्रमा कुदिरहेकी पाख्रिनले बाह्रबिसे नगर उपमेयरमा उम्मेदवारी दिन धेरै कसिकसाउ गर्नुप¥यो । तर, अघिल्लो स्थानीय निर्वाचन ०७४ मा काँग्रेस गढक्षेत्र बाह्रबिसे नगरको उपमेयर पदमा जितेर देखाएकी पार्खिनलाई एमालेले पुनः उपमेयर पदमै एक्लै उभ्याइदिएको छ ।
‘नेतृत्वमा हामी पनि पुरुषभन्दा कम छैनौँ भनेर देखाउन पुनः सोही नेतृत्वमा हाम फालेको हुँ, त्यहीनुरुप म एमालेबाट एक्लै उम्मेदवारी भएँ,’ उहाँले जानकारी दिनुभयो । भोटेकोशी गाउँपालिकाको उपाध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी दाबी गर्नुअघिसम्म स्थानीय सुन्तली लामा श्रेष्ठलाई राजनीति महिलाको लागि हुँदै होइन भन्ने सोच्नुहुन्थ्यो ।सामान्य परिवारबाट सामाजिक संघर्ष गर्दै उभिएकी श्रेष्ठले गरेको हिम्मतिलो उम्मेदवारीले अघिल्लो स्थानीय निर्वाचनमा केही मतले पराजय व्यर्होनुपरे पनि उहाँले हार मान्नुभएन । ‘फेरि उपाध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी दाबी गरेँ, उहाँले बताउनुभयो । फलस्वरुप अध्यक्ष पदमा एमालले अमृत खड्का र मलाई उपाध्यक्षमा सर्वसम्मत चुनेको छ, यसले हौसला बढ्यो,’उहाँले खुशी हुँदै सो विचार व्यक्त गर्नुभयो । gorkhapatra